Er zijn naar schatting 4.57 miljard actieve internetgebruikers wereldwijd.
Ik ben er één van, anders zou deze blog hier niet staan.
En jij ook, anders zou je hier nu niet zijn om dit artikel te lezen.
Heb je er ooit wel eens over nagedacht wat al die Google zoekopdrachten, Netflix Binge-watching avonden, YouTube streaming sessies, Instagram scrolling en onophoudelijke stroom aan e-mails voor impact hebben op de planeet?
Met andere woorden, wat is de ecologische voetafdruk van het internet?
Het antwoord zou je wel eens kunnen verrassen.
Internet wordt vaak gezien als iets wat met ‘dematerialisatie’ te maken heeft: het is digitaal, we hebben minder middelen nodig en dus is dat positief voor de Aarde. Toch?
Dit is maar gedeeltelijk waar. Zo hebben we minder papier nodig hebben als we digitaliseren (hoera voor de bomen!) en dat is goed voor de Aarde, maar…
Het internet laat een grotere ecologische voetafdruk achter dan we denken – dit is waarom
Om de ecologische voetafdruk van het internet te begrijpen, moeten we enerzijds kijken naar alles wat geproduceerd wordt om ons te verbinden met het wereldwijde web en anderzijds naar de energie die nodig is voor al onze online activiteiten.
Laten we starten bij de productie van de apparaten die inmiddels bijna voelen als een verlengde van onszelf.
Smartphones, laptops, tablets, televisies, ze vereisen allemaal grondstoffen, waaronder koper, kobalt, goud en zilver.
Deze grondstoffen worden verkregen door mijnbouw. En dat komt met een ontzettend hoog prijskaartje.
Allereerst de sociale kosten. De mannen, vrouwen en helaas ook vele kinderen die in de mijnen werken, worden dagelijks blootgesteld aan onveilige, vaak zelfs dodelijke, arbeidsomstandigheden.
En dan zijn er nog de kosten die de Aarde betaalt zodat wij uren per dag kunnen klikken en swipen. Onderzoek toont aan dat iedere nieuwe telefoon zo’n 70 kilo aan ruwe materialen vereist. Als je je dan realiseert dat er tussen 2007 en 2017 maar liefst 7 miljard smartphones zijn geproduceerd, is het niet zo moeilijk om je voor te stellen hoe groot de negatieve impact van de telefoonindustrie is.
Geplande obsoletie, waardoor je gedwongen wordt om je telefoon eens in de 2 a 3 jaar (zo niet eerder) in te wisselen voor een nieuwe model, maakt het er allemaal niet makkelijker op.
Met alleen de apparaten zijn we er nog niet. Want om ons daadwerkelijk toegang te geven tot het internet, is er nog iets anders nodig: infrastructuur.
Hoe jij met TikTok de oceaan beïnvloedt
Elke keer dat je een e-mail verstuurt, je laatste TikTok creatie de lucht inzendt, of op “Volgende aflevering” tapt op Netflix, zet je een datacenter aan het werk. Dit zijn honderden, soms duizenden meters aan gebouwen die van onder tot boven zijn volgestouwd met servers vol met websites, databases en applicaties die onze almaar groeiende honger naar online activiteiten mogelijk maken.
Die servers moeten eerst gemaakt worden. En wat denk je van het netwerk dat nodig is om al die data te transporteren? De kilometers en kilometers aan kabels op de bodem van de oceaan, de netwerkantennes en de glasvezelkabels? Juist. Nog meer grondstoffen die onttrokken worden aan onze prachtige planeet.
De productiekant van deze rekensom is nog enigszins tastbaar te noemen. Je houdt ten slotte een apparaat in je hand (behalve als iemand op dit moment deze blogpost aan je voorleest, wat ik betwijfel). Hoewel het tweede deel van de rekensom weliswaar minder zichtbaar is, is het effect zeker niet minder groot.
Dit is hoeveel jouw Binge-watching gedrag de planeet kost
Data centers zijn ware elektriciteitsslurpers.
Niet alleen om de duizenden servers 24 uur per dag draaiende te houden. Een groot deel van de elektriciteit gaan op aan airconditioning, die nodig is om de servers te koelen. Al die stroom wordt gegenereerd uit diverse bronnen, waaronder fossiele brandstoffen.
Als het internet een land zou zijn, zou het de op 5 na grootste verbruiker van stroom zijn, na Rusland, Japan, China, India en de Verenigde Staten.
Als er kampioenschappen dataverbruik zouden zijn, dan komt er één activiteit overduidelijk als winnaar uit te bus.
Video streaming.
Video was in 2015 verantwoordelijk voor 63% van het totale dataverkeer in 2015. Naar verwachting loopt dit percentage dit jaar op tot 80%. Netflix is verantwoordelijk voor maar liefst een derde van de data. Het bedrijf scoort echter een magere 17% op de Click Clean Scorecard van Greenpeace en gebruikt nog steeds veel niet-duurzame energiebronnen om Zac Efron, Floki of detective Ambrose onze huiskamer in te slingeren.
Als je na het lezen van deze getallen een enigszins verbaasde uitdrukking op je gezicht hebt, ben je niet de enige. Ook ik had werkelijk geen idee van de impact van video streaming.
Hoe zit het met onze overige online activiteiten?
Het is ingewikkeld, zo niet onmogelijk, om de volledige voetafdruk van het internet te berekenen. Dat zou betekenen dat elke tweet, like, share, WhatsApp bericht en activiteiten van “Internet-of-Things” apparaten geanalyseerd moeten worden, om maar eens te beginnen.
Dat is niet wat ik met dit artikel voor ogen heb. Het gaat erom dat we ons allemaal bewust(er) worden van het effect van ons digitale gedrag. En dus nam ik twee activiteiten onder de loep die voor velen van ons dagelijkse kost zijn: e-mailen en Googelen.
De ecologische voetafdruk van een zoekopdracht via Google
Een online zoekopdracht stoot zo’n 0,2 gram aan CO2 uit. Je kunt dus 5000 zoekopdrachten doen – oftewel bijna 14 per dag een jaar lang – voordat je een kilo CO2 bereikt. Ter vergelijking: dat is hetzelfde als 4,46 kilometer rijden in een niet-elektrische auto (gebaseerd op berekeningen van MilieuCentraal).
Hoewel Google geen exacte getallen publiceert, worden er naar schatting jaarlijks meer dan 2 triljoen zoekopdrachten door de internetgigant verwerkt.
In CO2 termen staat 1 jaar Google zoekopdrachten gelijk aan 1.785.720.000 gereden kilometers in een non-elektrische auto.
De ecologische voetafdruk van e-mails versturen
Kijken we naar e-mails, dan is de impact vele malen groter. Een e-mail stoot naar schatting tussen de 4 en 50 gram CO2 uit, afhankelijk van het aantal ontvangers, het wel of niet toevoegen van een bijlage en de lengte van de e-mail. Als we 10 gram als uitgangspunt nemen leidt dat tot het volgende:
Met een gemiddelde van 269 biljoen e-mails die dagelijks verstuurd worden, stoten we maar liefst 2,69 biljoen kilo aan CO2 uit. Dat staat gelijk aan zo’n 12 biljoen kilometers gereden in een non-elektrische auto. PER DAG!
Als je tot hier bent gekomen, dan heb je inmiddels een vrij goed beeld van de druk die ons online gedrag op de Aarde zet. Maar, geen paniek, je hoeft niet direct al je apparaten uit te schakelen. Nog niet…
6 makkelijke manieren om de ecologische voetafdruk van het internet te verkleinen
Met het lezen van dit artikel heb je naar schatting 24 gram CO2 uitgestoten.
Dus: je kunt nu meteen wegklikken, je smartphone, tablet of laptop wegleggen en buiten een wandeling gaan maken om de planeet te redden.
Of… Je kunt nog even verder lezen en erachter komen hoe je op 6 eenvoudige manieren jouw ecologische voetafdruk van het internet kunt verlagen. Geloof me, de besparing zal groter zijn dan de extra 24 gram CO2 die je ermee uitstoot. En daar gaat het uiteindelijk om, nietwaar?